Waarom loopt een bedrijf in Nederland als een trein maar wil het in Duitsland ondanks een keurig vertaalde website maar niet lukken? En waarom is die vriendelijke potentiele Duitse opdrachtgever na een ogenschijnlijk fijn gesprek toch afgehaakt?
“Duitsland lijkt zo veel op ons land”
Vaak kunnen deze en soortgelijke vragen met één simpel antwoord beantwoord worden: omdat er tijdens gesprekken of vergaderingen en in vertalingen te weinig rekening met de cultuurverschillen is gehouden! Als we zaken doen met niet-Europese bedrijven gaan we er doorgaans automatisch van uit dat we met grote cultuurverschillen te maken kunnen krijgen. Dat ligt er aan dat we ons minder vertrouwd voelen met de bevolking, gebruiken en tradities in het verre buitenland. Omdat Duitsland echter zo dichtbij is en wij ‘de Duitser’ van onze vakanties daar, of zijn vakantie bij ons, denken te kennen, zien we de verschillen maar al te graag over het hoofd. En dat kan ons duur komen te staan. In zo’n situatie kan een vertaler een belangrijke rol spelen.
Meer dan woorden
Want een succesvolle vertaling gaat veel verder dan alleen het op de juiste manier vertalen van woorden en zinnen. Natuurlijk is het belangrijk dat de opdrachtgever zichzelf, zijn of haar bedrijf en de bijbehorende visie en missie ook nog in de vertaalde tekst herkent. Maar als vertaler heb je daarnaast ook de plicht om de opdrachtgever te wijzen op culturele verschillen, verschillen in omgangsvormen, tone-of-voice of stijl. Denk je dat dat wel mee valt? Ga dan maar eens een kwartiertje naar de Duitse tv-reclame kijken. De reclamespots zijn doorgaans rustiger, braver, en conventioneler dan in Nederland. En als dat zo is, denk je misschien dat jouw kekke, opvallende en sprankelende website met de catchy teksten bij het Duitse publiek juist lekker opvalt. Dat is wellicht ook zo, maar dan niet in positieve zin.
Durf NEE te zeggen
Dat betekent dat je als betrokken vertaler met de klant mee denkt maar hem ook af en toe durft tegen te spreken om hem voor dit soort misverstanden te behoeden. Je bent dus ook adviseur en verschaft hem inzichten in wat wel en niet werkt in Duitsland. En andersom geldt dat natuurlijk precies zo: de wat conservatieve Duitse website gaat het in Nederland nét wat beter doen als hij op een wat meer verleidende manier gebracht wordt.
Penny-wise Pound-foolish
Een goede vertaler Duits-Nederlands vertaalt dus niet alleen de teksten maar voelt zich ook werkelijk betrokken bij zijn klanten. Hij durft zo nodig van de brontekst af te wijken, af en toe de beslissing te nemen dat in een specifieke situatie de culturele verschillen zwaarder wegen dan de tekst zelf en deze in zijn vertaling te verwerken. Mee te vertalen als het ware.
Helaas merk ik vaak dat bedrijven, om het maar in het Engels te zeggen ‘penny-wise pound- foolish’ met google translate aan de slag gaan om op de vertaling te besparen. Mijn advies zou echter zijn om juist wat meer te investeren en met een native speaker die met zowel de Nederlandse als de Duitse cultuur verbonden is in zee te gaan. Dat betaalt zich altijd terug!